سبک شناسی مقامات حریری (مطالعه موردی: مقامه سمرقندیه)

نثر عربی، از زمان های گذشته تاکنون، دگرگونی های فراوانی را در انواع سبک ها و فنون مختلف تجربه کرده و آثار ادبی ارزشمندی را به جا گذاشته است. در قرن چهارم هجری، یک ژانر ادبی جدید با عنوان مقامه به وجود آمد. مقامه یکی از فنون نثری در ادبیات عرب است که در آغاز هدف از آن، آموزش اصول نویسندگی بوده و بعدها شامل همه علوم رایج زمان شد به طوری که علاوه بر حکایات و نوادر، دربردارنده مسائل تاریخی، حکمی و ادبی نیز بود. مقامات حریری بعد از مقامات بدیع الزمان همدانی، از مهم ترین نمونه های ادبی در عصر عباسی به شمار می روند که تعداد آن ها به پنجاه مقامه می رسد. تمام این مقامات حکایت های درامیِ متصنّع و سرشار از پویایی هستند. مقاله حاضر در صدد است با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی سبک شناسی مقامه سمرقندیه در سطوح صوتی، ترکیبی و موسیقایی بپردازد و با شمارش آواها و جمله های این مقامه، زیبایی صوت، جمله ها و جنبه موسیقایی مقامه مذکور را تبیین کند. نتایج مقاله بیان گر این حقیقت است که علاوه بر وجود موسیقی در این مقامه، میان اصوات و جمله ها با دلالت های آن تناسب وجود دارد.